Ad van Rijen (80) was op de textielschool al onder de indruk van de grote hal met weefgetouwen, dat werk trok hem direct aan. Na de textielschool ging hij werken bij de dekenfabriek van AaBe in Tilburg. Daarna kwam hij bij de Nederlandse Spoorwegen terecht, op de werkplaats Tilburg. Daar moest hij moest onder andere de smeerkussens controleren en vervangen. Die werden geleverd door een fabriek in het Belgische Vilvoorde.
Toen de NS in 1984 het laatste handweefgetouw uit Vilvoorde in eigen beheer nam, werd Ad benaderd met de vraag of hij daarop smeerkussens kon weven. Op dat moment had hij het hele smeergebeuren van de verschillende locomotieven (1000-1100-1300-1200 2200—2400 600-200 series) onder zijn beheer. Ad had daar wel oren naar, want hij stond met hart en ziel achter zijn werk. “Het weven van smeerkussens is zwaar werk en er komt veel bij kijken, je moet er feeling voor hebben.”
Ad heeft deze oliezuigers 10 jaar bij de NS geweven. Toen werd hij overcompleet en is hij daar vertrokken. Om altijd nog een plaats te hebben waar ze eventueel gemaakt konden worden, werd het textielmuseum in Tilburg gevraagd of zij ervoor wilden zorgen dat er in tijd van nood een beroep op hen kon worden gedaan. Maar er kwamen geen opdrachten, dus werd het Weverijmuseum Geldrop gevraagd of men daar interesse had. Daarop kwam een positief antwoord; in 2000 werd het handweefgetouw overgeplaatst naar Geldrop. Hier heeft het anderhalf jaar gestaan zonder dat er iets mee werd gedaan, want men wist er eigenlijk niets van hoe het weefgetouw werkte.
Koninklijke onderscheiding
Eind april 2022 werd Ad geridderd tot lid in de Orde van Oranje-Nassau. Daar zijn we bij het Weverijmuseum heel trots op, het is echt een kroon op zijn werk! Lees verder
“In 2002 werd ik benaderd door ingenieur Bosman om nieuwe smeerkussens te maken voor de oude trams in het Openluchtmuseum in Arnhem. Mijn hart ging sneller kloppen! Ik ben naar Geldrop gegaan om uit te leggen hoe het handweefgetouw bediend moest worden. Toen ben ik als vrijwilliger gebleven.
Mijn hart ligt bij de textiel. De geur van het garen, de slag van de spoel. Daar was ik al als joch van onder de indruk. Samen leveren we tot op de dag van vandaag vanuit het museum smeerkussens voor oude locomotieven en trams over heel Europa. Ook voor het treintje van De Efteling!”
Ad maakt zich wel zorgen over de toekomst, want vaklui om met hem te werken zijn er niet meer te vinden. Er is wel interesse en Ad is bezig nieuwe vrijwilligers op te leiden, maar het vergt veel vakmanschap en veel ‘handigheid’ om een goed smeerkussen te maken dat wel 25 jaar mee kan gaan.
Meer weten over Ad?
- n Tilburgse wever en ’t getouw – Historie Tilburg – Jaargang-37-2019-nummer-3
- Een wever in de Hoofdwerkplaats (Ad van Rijen) – Geheugen van Tilburg
- Het werk wordt interessanter – Geheugen van Tilburg
- Weefgetouw uit 1890 – juli 2018 – NVBS Actueel (nvbs-actueel.com)
- Filmpje interview met Ad van Rijen 2009